Artykuł opublikowano w Lubuskich Aktualnościach Rolniczych nr 10/2005
Ocena zasobności gleb w składniki pokarmowe jest ważnym elementem ustalania potrzeb nawozowych roślin. Badanie gleby na zawartość pH, fosforu, potasu i magnezu przeprowadza się w próbach, które powinny reprezentować określoną powierzchnię pól.
Ponieważ właściwości gleby są zmienne nawet w obrębie niewielkiego pola, sposób pobierania próbek ma bardzo duże znaczenie. Wiele analiz obarczonych jest błędem z powodu niedbale pobranej próbki. Jeżeli pobrana próba nie będzie reprezentować naszego pola postawimy błędną diagnozę i ustalimy niewłaściwe nawożenie. Dlatego też, przede wszystkim należy cały czas pamiętać, że próbka musi być reprezentatywna. Aby warunek ten został spełniony trzeba postępować według ściśle określonych zasad.
Instrukcja pobierania próbek glebowych
1. Należy pobierać tzw. próby średnie mieszane.
Każda próba mieszana powinna składać się z 15-20 prób pojedynczych (indywidualnych)
2. Próby pobieramy przed nawożeniem mineralnym i organicznym, wapnowaniem i nawadnianiem, najczęściej jesienią po zbiorach lub wiosną przed rozpoczęciem upraw. Jeżeli nie ma specjalnych okoliczności wystarczy raz na 4 lata.
3. Próbki pojedyncze należy pobrać z 15-20 miejsc równomiernie rozmieszczonych na całej powierzchni pola, z którego chcemy pobrać jedną próbę mieszaną.
4. Przy pobieraniu próbek gleb ornych ograniczamy się do badania warstwy ornej, z głębokości 0-20 cm (lub warstwy 0-10 cm w przypadku użytków zielonych).
5. Do pobierania służy laska Egnera, szpadel lub łopatka ogrodnicza.
Laskę glebową należy ustawić pionowo, wcisnąć w glebę do oporu, wykonać pełny obrót, a następnie wyciągnąć. Jeżeli używamy szpadla lub łopatki ogrodniczej to najczęściej wykopujemy mikroodkrywkę na głębokość do 20-25 cm i wycinamy plaster ziemi grubości 2-3 cm.
6. Prób indywidualnych nie pobiera się z miejsc po kopcach, stogach, pryzmach kiszonki i obornika, drogach, pasach brzeżnych oraz z miejsc o nietypowym wzroście roślin (słaby lub nadmiernie wybujały). Na zboczach próbki glebowe należy pobierać oddzielnie z podnóża, skłonu i ze szczytu wzniesienia.
7. 15-20 prób pojedynczych pobranych z pól ornych lub 40 prób z użytków zielonych należy dokładnie wymieszać ze sobą, tworząc w ten sposób próbę średnią mieszaną.
8. Próbki mieszane pobiera się oddzielnie z obszaru jednolitego pod względem uprawianego gatunku rośliny, rodzaju gleby, ukształtowania terenu, zabiegów uprawowych.
9. Obszar dla jednej próby mieszanej nie powinien przekraczać 1-4 ha (im większa zmienność glebowa tym mniejszy obszar).
10. Z utworzonej próby mieszanej pobieramy około 0,5 kg do 1,0 kg gleby. Przesypujemy ją do pudełka lub torebki foliowej, etykietujemy nadając numer na próbie i na sporządzonym wcześniej przez siebie planie pól, a następnie przesyłamy do laboratorium.
11. Do pracowni chemicznej najlepiej dostarczyć próbę świeżą, bezpośrednio pobraną z pola lub jeśli nie jest to możliwe, uprzednio wysuszoną w temperaturze pokojowej, w pomieszczeniu wolnym od zanieczyszczeń pyłami.
W Polsce do oceny gleb polowych służy metoda Egnera Riehma, według której oznacza się zawartość przyswajalnych przez rośliny form fosforu i potasu oraz zawartość przyswajalnego magnezu (metodą Schachtschabela) i pH w KCl. Oznaczone ilości składników porównuje się z ustalonymi wcześniej i podanymi w tabelach liczbami granicznymi, a następnie zalicza się badaną glebę do odpowiedniej klasy zasobności.
Próby ziem z działek warzywnych i podłoży ogrodniczych pobiera się bardzo podobnie jak w przypadku omawianych gleb z upraw polowych. Ponieważ jednak w laboratoriach do badania tych gleb stosuje się metodę uniwersalną, wskazane jest, aby z próby mieszanej po dokładnym wymieszaniu prób pojedynczych pobrać około 1 l gleby wilgotnej i po szczelnym zamknięciu w woreczku foliowym dostarczyć bezpośrednio do pracowni.
Inaczej pobiera się próby gleb z sadów. Ze względu na specyfikę, sposób pobierania tych prób zostanie omówiony oddzielnie w następnym numerze Aktualności Rolniczych.
 |
Elżbieta Bartkiewicz LODR Kalsk |