Klimat Polski charakteryzuje się dużą zmiennością, jak też nierównomiernością rozłożenia opadów w poszczególnych latach w czasie wegetacji roślin. Analizując rozkład przebiegu pogody w naszym kraju zauważamy, że okresy niedoboru wody pojawiają się dość regularnie i przypadają na miesiące wiosenne i jesienne, lecz nie są też rzadkością w pełni okresu wegetacji (jak to miało miejsce w 2006, czy w 2008 roku). Każdy rolnik zdaje sobie sprawę ze skutków suszy w uprawach rolniczych. Klimat Polski zaskakuje nas również wiosną w postaci przymrozków, a nawet wiosennych mrozów. A w tym roku przedłużająca się zima opóźniła siew zbóż jarych o około miesiąc. Jako autor wielu badań dotyczących stosowania nawozów dolistnych, a także nawozów dolistnych typu „U”, pragnę podzielić się z czytelnikami wiedzą, która pozwala na zminimalizowanie skutków występowania różnych zjawisk pogodowych w uprawach rolniczych.
Pod koniec kwietnia zlustrowałem gospodarstwo, a w nim uprawy zbóż ozimych, trawy nasiennej, łąki i pastwiska. Wszędzie było widać opóźnienie wiosny i bardzo duże niedobory na roślinach, przede wszystkim pierwiastka fosforu, co objawia się bardzo słabym wzrostem roślin, wręcz jego zahamowaniem przy nocnych obniżeniach temperatury niemalże do 0oC. Aby ruszyła wegetacja, zaleciłem rolnikowi, by natychmiast wykonał oprysk dolistny, np. Plonochronem fosforowym czy FOSTAREM lub ACIDEM PK 30:5 w celu dokarmienia roślin fosforem.
Wracając samochodem do domu, widziałem opóźnione siewy zbóż jarych czy mieszanek jarych. Otrzymywałem telefony od różnych rolników z zapytaniem, czy jest w ogóle sens tak opóźnionego siania zbóż jarych. Jeśli będzie jeszcze susza w okresie letnim, to co to będą za plony? Pragnę tu Państwu wyjaśnić, że jeśli roślina otrzyma poprzez korzenie i w dokarmianiu dolistnym te pierwiastki, które są potrzebne do rozwoju i wzrostu plonu, to ona nam się "odpłaci".
Po pierwsze, niech każdy rolnik się zastanowi, w jakich warunkach glebowych zostały wysiane zboża jare. Czy gleba jest kwaśna, czy ma odczyn obojętny, bo od tych czynników zależy przyswajanie składników pokarmowych przez korzenie włośnikowe zbóż (patrz rysunek - Wpływ wartości pH gleby na występowanie i pobieranie pierwiastków z gleby przez korzenie roślin zbóż.
Wpływ wartości ph gleby na występowanie pierwiastków
Szerokość pasków jest odpowiednikiem występowania poszczególnych pierwiastków. Generalnie małe (zasadowość) bądź duże (kwasowość) ph ogranicza możliwość występowania pierwiastków śladowych
Po wtóre przyswajalność składników pokarmowych z gleby przez rośliny uzależniona jest od temperatury gleby i tak dla pierwiastka fosforu i siarki wymagana jest temperatura gleby powyżej +15oC,
a dla pozostałych pierwiastków +12oC. Wszystkie zabiegi dokarmiania dolistnego wykonujemy
w godzinach popołudniowych przy temperaturze powietrza na powierzchni łanu zbóż poniżej +20oC. I jeszcze jedno - niech każdy, kto zastosuje ten program dokarmiania dolistnego zbóż, gdzieś na końcu pola pozostawi parę metrów niedokarmianego zboża, by sam się przekonał czy to dokarmianie dolistne coś daje, czy nie!
Po trzecie - aktualny zestaw różnych nawozów do nawożenia doglebowego i pozakorzeniowego dolistnego dokarmiania roślin zaspokaja podstawowe potrzeby rynku krajowego. I tak, gdy rośliny wzejdą,
w fazie 2-3 liści właściwych, należy zboża opryskać, stosując: CHELAT Fe -13 lub MIKROVIT Fe-75 plus CHELAT Zn-14 lub MIKROVIT Zn-112 plus wodny roztwór mocznika
(z 10k g na 1000 litrów wody) bądź Plonochron żelazowy plus Plonochron cynkowy plus wodny roztwór mocznika (z 10 kg na 1000 litrów wody). Uwaga - gdy następne dni po pierwszym zabiegu są bardzo chłodne lub po opadach deszczu będzie chłodno z temperaturą powietrza w nocy poniżej + 10oC, to ponownie wykonujemy oprysk tym samym, co w pierwszym zabiegu zmieniając tylko CHELAT Zn na CHELAT Cu lub MIKROVIT Zn na MIKROVIT Cu bądź Plonochron cynkowy na Plonochron miedziowy.
W fazie krzewienia wykonujemy następny oprysk dolistny stosując, np. PLONVIT Z plus Siarczan magnezu plus Tytanit bądź Plonochron kompletny plus Plonochron magnezowy. Po 3-5 dniach stosujemy drugie dokarmianie dolistne w fazie krzewienia stosując ,np. Plonochron fosforowy plus Plonochron potasowy bądź ACID PK 30:5 lub FOSTAR. Gdy rolnik wie, że wysiał zboże jare w glebę kwaśną, to należy w fazie krzewienia wykonać trzecie opryskiwanie stosując, np. WAPNOWIT plus MIKROKOMPLEX lub Siarczan magnezu plus TYTANIT bądź Plonochron wapniowy plus Plonochron magnezowy.
W fazie strzelania w źdźbło stosujemy, np. Plonochron potasowy plus Plonochron magnezowy plus wodny roztwór mocznika (z 10 kg na 1000 litrów wody) bądź PLONVIT Z plus Siarczan magnezu plus TYTANIT. Po 3-5 dniach jeszcze w fazie strzelania w źdźbło wykonać drugie dokarmianie stosując powtórnie ten sam zabieg.
W fazie kłoszenia i drugiego dokarmianie tuż przed kwitnieniem zbóż zastosować w dokarmianiu dolistnym MIKROVIT 1 bądź Plonochron mikroelementowy.
Natomiast w fazie rozwoju ziarniaków należy zastosować w dokarmianiu dolistnym, np. UNI PK 10:18 plus TYTANIT bądź Plonochron kompletny. A w fazie dojrzewania zastosować, np. PLONVIT Z bądź Plonochron kompletny.
W uprawach rolniczych, gdzie od lat stosowano doglebowo wysokie dawki nawozów N, P, K bez wapnowania gleb, następowało obniżenie ilości i jakości produkcji i zatruwanie środowiska naturalnego. Jednym z najważniejszych zadań, które stoi przed rolnikiem i ogrodnikiem jest przeciwdziałanie zakwaszeniu gleb poprzez stosowanie wapna. Złą jakość gleby należy zmienić przywracając jej równowagę biologiczną. Niekorzystne działanie niskiego odczynu gleby na mikroorganizmy i na rośliny związane jest ze zwiększeniem wymycia, a w konsekwencji ze spadkiem zawartości kationów wymiennych, zwłaszcza wapnia, magnezu, a w pewnym stopniu potasu oraz z uruchomieniem szkodliwych jonów glinu, kadmu i manganu w kompleksie sorbcyjnym. W rezultacie na glebach kwaśnych nawożenie mineralne powoduje małe przyrosty plonów, w ogóle może nie działać. W skrajnych przypadkach może nawet działać ujemnie. Wiadome jest, że poprzez wapnowanie gleby doprowadzimy do jej odkwaszenia, a tym samym do poprawienia życia gleby poprzez zastosowanie Humusu i mikroorganizmów glebowych. Na przykład Humus Active zwiększa chłonność wodną i sorpcyjną gleby, dostarcza aktywną próchnicę
w postaci kwasów humusowych oraz mikroorganizmy. Poprawia strukturę gleby i jakość owoców. Gdy mamy kłopoty z otrzymaniem dobrego obornika to powinniśmy zastosować Humus Active przed orką na całej powierzchni lub w inny sposób po orce w zależności od sposobu uprawy poszczególnych gatunków roślin.
Większość rolników postrzega funkcję gleby jedynie, jako dostarczycielki pierwiastków biogennych
i wody. Uważają oni za istotne tylko nawożenie mineralne oraz odpowiednie zaopatrzenie w wodę. Bytujące w glebie mikroorganizmy traktowane są jak „czarna skrzynka”. Jedynie obecność drobnoustrojów chorobotwórczych (np. Fusarium) jest dostrzegana przez rolników. Rola pozostałych mikroorganizmów glebowych w kształtowaniu warunków wzrostu i rozwoju roślin z reguły jest ignorowana !!!
dr inż. Bogdan Z. Jarociński
spec. I i II stopnia