Producenci owoców w większości nie zdają sobie sprawy z tego, że bor spełnia w roślinie tak bardzo dużą rolę. Wpływa nie tylko na zwiększenie plonu owoców, ale również na polepszenie jego jakości nie tylko w roślinach drzew ziarnkowych, ale i pestkowych, a szczególnie wśród śliw, a także
w krzewach owocowych, truskawkach i poziomkach. Bor ma również bardzo ważne znaczenie w uprawie warzyw, a szczególnie w uprawie ogórków zarówno w gruncie, jak w namiotach pod folią.

Bor jest najbardziej deficytowym pierwiastkiem spośród mikroelementów od 90-100% gleb jest ubogich w ten pierwiastek.

Bor jest mikroelementem, którego przyswajalność dla roślin warunkują następujące czynniki:

•  odczyn gleby - bor jest lepiej pobierany w glebach kwaśnych i lekko kwaśnych, a im wyższe pH, tym przyswajalność jest mniejsza,

•  wapnowanie gleb zmniejsza przyswajalność boru, uzupełniamy go w roślinie poprzez dokarmianie dolistne stosując np. BORMAX, BORTYTAN, CYNKO-BOR lub Plonochron Borowy (Firmy Ekodarpol).

•  zawartość materii organicznej w glebie, która może być „bezpieczną” rezerwą boru w glebie,

•  wilgotność gleby, w miarę wzrostu uwilgotnienia gleby wzrasta przyswajalność boru, dlatego objawy niedoboru boru na roślinach obserwuje się najczęściej w latach o małych opadach atmosferycznych. Niedobory boru występują najczęściej, gdy po mokrej zimie i sprzyjającej rozwojowi roślin wiośnie następuje dłuższy okres suszy (objawy niedoboru pierwiastka boru mogą wystąpić na odmianach jabłoni, np. Arlet, Alwa, Gloster i inne). By nie dopuścić do przesuszenia gleb mineralnych należy stosować Humus Active.

Gleby lekkie zawierają mniej boru ogółem i boru przyswajalnego niż gleby cięższe. Wynika to stąd, że bor jest stosunkowo łatwo wymywany, bowiem jest słabo sorbowany przez glebę.

Gleby cięższe i organiczne lepiej sorbują (zatrzymują) bor i dlatego z reguły są zasobniejsze w ten składnik.

Rośliny potrzebują stałego dopływu boru przez cały okres wegetacji przede wszystkim dla tworzenia nowych organów. Wędrówka boru ze starych dolnych liści do młodych w ogóle nie następuje. W sytuacjach, gdy gleby nie są zasobne w pierwiastek boru dostarczamy go roślinom poprzez dokarmianie dolistne stosując, np. BORMAX bądź BORTYTAN lub CYNKO-BOR.

Wskutek niedoboru boru następuje:

•  zahamowanie wzrostu i obumieranie stożków wzrostu zarówno części podziemnych (korzeni), jak i nadziemnych,

•  utrata zdolności roślin do wytwarzania części generatywnych (kwiatów), nie dochodzi do zapłodnienia po zapyleniu kwiatów i zawiązki owocow,e np. roślin drzew pestkowych masowo osypują się.

Objawy chorobowe występują:

•  na owocach,

•  na liściach drzew w postaci wydłużonych, o kształcie włóczni blaszek liściowych; może doprowadzić nawet do obumierania drzew.

Funkcje fizjologiczne boru są różne:

•  wpływa na gospodarkę węglowodanową,

•  wpływa na działalność tkanek merystematycznych,

•  wpływa na procesy związane z kwitnieniem, zapłodnieniem, zawiązywaniem nasion, z funkcjonowaniem i podziałem komórek,

•  reguluje uwodnienie koloidów plazmy,

•  wpływa na pobieranie składników pokarmowych, zwiększając ich efektywność, zwłaszcza azotu, potasu, fosforu, wapnia i magnezu.

Przyczyną wywołującą objawy chorobowe jest:

•  nadmierne wapnowanie gleb,

•  duża zawartość azotu i materii organicznej w glebie,

•  posucha lub nadmierna wilgotność,

•  głód potasu i boru.

By temu zapobiec i otrzymać dobre plonowanie z drzew i krzewów owocowych pamiętajmy o konieczności dokarmiania tych roślin dolistnie stosując roztwór np. BORMAXU w następujących terminach: na różowy lub biały pąk, w początkowej fazie kwitnienia, w czasie kwitnienia i pod koniec kwitnienia oraz późną jesienią przed opadnięciem liści z drzew wraz z cynkiem stosując, np. CYNKO-BOR.

W przeciwieństwie do manganu, żelaza, miedzi i cynku, bor w glebie nie jest dobrze sorbowany. Znaczne jego ilości przemieszczane są wraz z opadami atmosferycznymi w głąb profilu glebowego, gdyż w glebie występuje on w formie anionu (B033-). Aniony z reguły są sorbowane bardzo słabo w porównaniu z kationami.

Rośliny pobierają bor w formie trójwartościowego anionu (B033-).

Rośliny wrażliwe na niedobór boru to: zboża, buraki, rzepak, bobik, groch, kukurydza, słonecznik, fasola, kapusta, kalafior, pomidor, papryka, sałata, seler, por, marchew, ogórek, len, konopie, tytoń, mak, rośliny motylkowe, drzewa i krzewy owocowe, rośliny jagodowe.

Bor wzmacnia pyłek, a jego dostateczna zawartość korzystnie wpływa na zapłodnienie.

 

dr inż. Bogdan Z. Jarociński

spec. I i II stop. w zakresie sadownictwa