System prognozowania epidemii chorób

Internet to globalna sieć dostarczająca cennych informacji z wielu dziedzin, także z dziedziny rolnictwa. Dzięki olbrzymiej ilości treści zgromadzonej w sieci rolnik ma łatwy dostęp do informacji które mogą być przydatne w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.

Właśnie z myślą o rolnikach firma DuPont-Poland, przy współpracy z Centralnym Ośrodkiem Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU), Instytutem Ochrony Roślin (IOR) oraz Uniwersytetem Rzeszowskim (UR), stworzyła pierwszy w naszym kraju system prognozowania zagrożenia rzepaku przez suchą zgniliznę kapustnych o nazwie System Prognozowania Epidemii Chorób (SPEC).

CEL POWSTANIA SYSTEMU?

Dzięki informacjom dostarczonym przez system każdy rolnik może sam sprawdzić czy w regionie, w którym gospodaruje, istnieje ryzyko pojawienia się suchej zgnilizny kapustnych, a w związku z tym czy należy wykonać zabieg fungicydowy w uprawianym rzepaku ozimym.

JAK DZIAŁA SYSTEM?

Działanie Systemu polega na prognozowaniu stężenia zarodników workowych grzybów chorobotwórczych (Leptosphaeria maculans i L. biglobosa) w powietrzu. Głównym źródłem porażenia roślin rzepaku są zarodniki workowe tych dwóch gatunków grzybów i dlatego monitorowanie okresu ich powstania jest bardzo ważnym elementem  w podejmowaniu decyzji dotyczącej zwalczania choroby przez rolnika.

System składa się z 10 pułapek Burkard’a zlokalizowanych w regionach intensywnej uprawy rzepaku. Najbliżej naszego regionu pułapka znajduje się w Wielkopolsce, gdzie obserwację prowadzi Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu.
Dla zwiększenia skuteczności działania systemu, dodatkowo wykonywane są obserwacje dojrzałości owocników rozwijających się na resztkach pożniwnych rzepaku. Łącznie badaniami objęto 45 miejscowości w naszym kraju (województwo  lubuskie: Małyszyn, Szprotawa, Świebodzin).

DZIAŁANIE PUŁAPKI BURKARD’A

Monitorowanie stężenia zarodników workowych grzybów jest wykonywane w okresie jesiennym (01.09 – 30.11) oraz wiosennym (01.03 – 31.05). Pułapki zasysają powietrze (10 m3/h) wraz ze znajdującymi się w nim zarodnikami i pyłkami roślin, które następnie osadzają się w środku pułapki, na taśmie pokrytej wazeliną. Taśma ta znajduje się na bębnie, obracającym się z prędkością 2 mm/h. Po tygodniu taśma jest wyjmowana z bębna i cięta na odcinki długości 48 mm odpowiadającej
24 h pracy pułapki.

Następnie bęben z wyłapanymi zarodnikami trafia do laboratorium, gdzie pod mikroskopem dokonuje się obserwacji i analizy taśmy. Znając prędkość przepływu powietrza można z dużą dokładnością ustalić stężenie zarodników w 1 m3 powierza. Otrzymany wynik można przedstawić na wykresie gdzie np. wartość  10 (oś OY) oznacza, że w danym dniu (oś OX), w każdym m3 powietrza znajdowało się 10 zarodników grzybów L. maculas i L. biglobosa.

JAK KORZYSTAĆ Z SYSTEMU?

System Prognozowania Epidemii Chorób (SPEC) jest finansowany przez firmę DuPont-Poland. Na podstawie zebranych wyników oraz po przeprowadzonej analizie laboratoryjnej, dane dla poszczególnych regionów są umieszczane na stronach internetowych DuPont: www.dupont.pl i IGR PAN www.spec.edu.pl. Chcąc być uczestnikiem systemu należy wybrać stronę www.dupont.pl i zarejestrować się w systemie. Umożliwi to otrzymywanie wielu cennych informacji w zależności od zaznaczonej opcji w formularzu rejestracyjnym na pocztę e-mail lub na telefon komórkowy w formie smsa.

Po zarejestrowaniu się rolnik otrzymuje swój login i hasło umożliwiające zalogowanie się i korzystanie ze SPEC-a. Uczestnictwo w całym systemie jest bezpłatne.

W artykule wykorzystano materiały firmy DuPont.

Tekst i zdjęcia Janusz Pawlak PZDR Żagań