W dniu 4 grudnia 2018 r., w siedzibie Lubuskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Kalsku odbyło się szkolenie dla doradców i osób zainteresowanych tematyką rozwijania usług opiekuńczych na obszarach wiejskich.

Szkolenie prowadził Kierownik Działu Rozwoju Obszarów Wiejskich Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie pan Konrad Stępnik. Spotkanie było kontynuacją działań CDR O/Kraków podejmowanych na rzecz rozwoju idei rolnictwa społecznego w Polsce, na obszarach wiejskich. Jego celem było zapoznanie uczestników z formą działalności, jaką może stać się gospodarstwo opiekuńcze.

Na wstępie słuchacze zostali zapoznani z ideą rolnictwa społecznego. Przedstawione zostały przykłady wspaniale działających gospodarstw opiekuńczych na terenie Holandii i pierwszych zwiastunów tego typu miejsc w naszym kraju. Omówione zostały formy prawne i organizacyjne oparte na istniejących już w jednostkach pomocy społecznej, dotyczące zakładania i prowadzenia gospodarstw podejmujących ten kierunek działalności oraz metodyka doradztwa w zakresie ich tworzenia.

Obecnie na rynku usług opiekuńczych coraz bardziej zauważalny jest brak wystarczającej ilości placówek, które byłyby w stanie świadczyć opiekę nad osobami potrzebującymi, zaspakajać codzienne potrzeby osób niesamodzielnych, samotnych czy też w podeszłym wieku oraz dających nowe miejsca pracy. Poza tym istnieje problem nierówności w dostępie do usług społecznych, które przede wszystkim dotykają mieszkańców mniejszych miejscowości.

Konieczność zwiększenia rozmiarów pomocy społecznej wynika ze zjawiska gwałtownego starzenia się społeczeństwa polskiego, związanym z wydłużaniem się długości życia ludności m.in. dzięki szybkiemu postępowi w dziedzinie medycyny, prowadzeniu zdrowego stylu życia, zmiany diety, działaniom programowym prowadzącym do zapewnienia lepszych warunków życia, pracy, kultury fizycznej, wypoczynku i rekreacji z drugiej zaś strony pogłębiającym się niskim poziomem dzietności. Tą lukę mogłyby wypełnić gospodarstwa opiekuńcze tworzone na obszarach wiejskich. Z jednej strony zapewniłyby nowe miejsca świadczenia opieki, a z drugiej pozwoliłyby na uzyskiwanie, przez osoby odchodzące z rolnictwa i członków ich rodzin, dochodów pozwalających na pracę i życie bez konieczności opuszczania dotychczasowego miejsca zamieszkania.
Dlaczego ważne jest tworzenie tego typu miejsc opieki?
Gospodarstwa rolne posiadają bardzo dobrą infrastrukturę zewnętrzną: podwórka pełne zieleni, ogródki, sady, zwierzęta. Mają ogromny potencjał do podejmowania działań związanych z opieką, wypoczynkiem, rehabilitacją i aktywizacją poprzez umożliwienie udziału w wykonywaniu prostych czynności przy opiece nad zwierzętami, uprawie ogródka, wspólnego wykonywania prac ręcznych itp. Mogą stać się tańszą formą świadczenia usług opiekuńczych w stosunku do pomocy instytucjonalnej. Wreszcie mogą zaoferować nowe formy rehabilitacji i integracji.

Do prowadzenia gospodarstwa opiekuńczego niezbędne są odpowiednie predyspozycje. Cierpliwość, sympatia, empatia, akceptacja, traktowanie z szacunkiem, sprawiedliwe traktowanie, docenianie, poszanowanie, stwarzanie warunków do samorealizacji i rozwoju - to tylko nieliczne cechy i wartości, które nie mogą być obce osobie podejmującej opiekę. Gospodarstwo opiekuńcze nie może być biznesem za wszelką cenę. Przede wszystkim należy mieć na uwadze osoby przebywające w takim gospodarstwie. Trzeba im zapewnić godziwe warunki życia i dobrej jakości opiekę bez obcinania kosztów.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, CDR w Brwinowie O/Kraków, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Rolniczy w Krakowie planują realizację projektu pn.: gospodarstwa opiekuńcze w rozwoju obszarów wiejskich wobec wyzwań demograficznych. Głównymi celami projektu jest opracowanie modelu (wzorca) gospodarstwa opiekuńczego oraz przygotowanie systemu jego wdrażania w postaci strategii rozwoju gospodarstw opiekuńczych.
W pierwszym etapie opracowany zostanie model gospodarstwa opiekuńczego na podstawie zadań badawczych. Kolejnym etapem projektu będzie przygotowanie niezbędnych regulacji prawnych oraz budowa poparcia politycznego i społecznego na rzecz ich wprowadzenia.

Opracowała: Grażyna Nowakowska