„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.

Kaczawska Sieć Współpracy – Innowacyjne Warsztaty Zielarskie 15-17.05.2023 r.

Operacja zrealizowana przez Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kalsku w ramach operacji pn.: Innowacje zielarskie zgodnie z Planem Działania KSOW na lata 2014-2020 w zakresie SIR Plan Operacyjny na lata 2022-2023.

Warsztaty Zielarskie w ramach realizacji operacji pn. „INNOWACJE ZIELARSKIE”. Wybraliśmy się 15-17 maja br. z naszą grupą studyjną w kierunku Krainy Wygasłych Wulkanów. Czyż to nie brzmi bajkowo i zagadkowo? Pewnie zastanawiacie się Państwo co to za Kraina? To Góry i Pogórze Kaczawskie. Nie jest to jedyne miejsce w Polsce, gdzie znajdują się wzgórza i skały świadczące o dawnej aktywności wulkanicznej. Jednak mnogość form i skał pochodzenia wulkanicznego, a także wyraźne ślady aż trzech okresów tej aktywności wyróżniają region na mapie Polski, a nawet Europy. Kraina pełna zabytków, uroczych wsi, dobrych ludzi oraz niezwykłej przyrody.

Jako poszukiwacze „innowacyjności” wytropiliśmy Kaczawską Sieć Współpracy - jest to nieformalna grupa niezależnych artystów, edukatorów, geologów oraz pasjonatów regionu mieszkających na terenie Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów. Grupa ludzi kreująca niesamowitą i rzadko spotykaną kooperatywę i współpracę. Obserwując to co udało im się osiągnąć, wydaje się wręcz nie możliwe w dobie ciągłej rywalizacji i gonitwy za sukcesem. Kaczawska Sieć Współpracy to aż 34 różnych "podmiotów", które współpracują na zasadach partnerstwa, a każdy wspiera Sieć w sposób w którym czuje się najlepiej i najmocniej. Sieć daje dużą dowolność, kreatywność, wzajemny szacunek i otwarty dialog dla uczestników. Oni po prostu wiedzą, że w grupie siła.

Sama Sieć Współpracy mogłaby być celem samym w sobie, jak budować lokalną przedsiębiorczość, rozwijać turystykę i promocję regionu. Co ciekawe Kaczawska Sieć Współpracy w 2022 roku otrzymała tytuł Najlepszy Produkt Turystyczny Dolnego Śląska za Kreatywne Warsztaty w Krainie Wygasłych Wulkanów. Dzięki temu tytułowi zaproszeni zostali do udziału w Międzynarodowych Targach Turystyki i Czasu Wolnego we Wrocławiu, które odbyły się w marca 2023 roku. Sam tytuł mówi za siebie, to jednym słowem sukces wszystkich tych osób, które wspólnie tworzą Sieć.

Zachęcam Państwa do prześledzenia ich ofert zapewniam, że każdy znajdzie coś dla siebie (kaczawskasiec.pl) wyszukacie tam Państwo takie inicjatywy jak: kilka artystycznych pracowni ceramiki, wioskę piasku i kamienia, poszukiwanie złota, warsztaty etnograficzne, dźwiękoterapię, zajęcia jogi, wędrowną pasiekę, zajęcia zdobienia pierników, poszukiwanie agatów, łucznictwo tradycyjne i rekonstrukcja utraconych tradycji słowiańskich, świece z duszą, galerie sztuki i wiele klimatycznych pensjonatów.

Wracając do naszych Warsztatów Zielarskich, pierwszego dnia poznaliśmy Martę Wiśniewską – Zawierucha i Macieja Zawierucha, Ziołowa Zagroda Edukacyjna Zielony Wulkan w miejscowości Rzeszówek 33. Sami o sobie mówią „Ludzie w dawnych czasach samodzielnie przygotowywali leki, kosmetyki i środki czystości. W chwili obecnej dla wygody wszystko kupujemy w drogeriach, marketach i sklepach. W masowej produkcji kosmetyków czy środków czystości, podobnie jak w przypadku żywności, ciągle dopuszcza się stosowanie substancji szkodliwych dla naszego zdrowia. Wspólnie postanowiliśmy odtworzyć zapomniane tradycje związane z medycyną ludową, naturalną i zielarstwem. Przypominamy o laborantach, szeptuchach, zielarzach, olejkarzach i wielu innych dawnych zawodach związanych z medycyną ludową, nie zapominając o tradycjach rodzinnych. Uczymy jak wykonać najprostsze preparaty mające właściwości lecznicze, kosmetyczne lub czyszczące”. Marta i Maciej wprowadzili nas małymi krokami w świat zielarstwa. Rozpoznawaliśmy zastosowanie roślin leczniczych w naszej diecie, leczeniu i kosmetykach. Dowiedzieliśmy się jak zbierać zioła, przetwarzać i przechowywać je. Odbyliśmy interaktywne wykłady, spacerowaliśmy po okolicznych łąkach w poszukiwaniu sezonowych ziół i roślin, wspólnie wykonaliśmy wyciągi ziołowe wspomagające leczenie, tworzyliśmy kremy botaniczne dostosowane do indywidualnych potrzeb. Pogoda co prawda była kapryśna, ale aromat ziół i wyciągów rekompensował nam wszystko. Do tego dołóżmy degustację dzikich potraw – zupa z czosnkiem niedźwiedzim, chwastowe podpłomyki, domowe przetwory i lokalne sery.

Kolejną inicjatywą, z którą zapoznaliśmy się podczas naszego wyjazdu to piwo regionalne w Mini Browarze Pod Gruszą. Miejsce oferujące warsztaty dla dorosłych w kierunku pokazowego warzenia piwa i jego degustacji w myśl filozofii warzenia metodami rzemieślniczymi na naturalnych słodach. W Browarze przywitała nas przesympatyczna Julia Kramarz z tatą. Wspólnie zaprezentowali nam pokaz warzenia piwa. Jej Browar oferuje piwo: American Pale – to piwo na specjalne zamówienie Zamku Grodziec, czyli tajemnica ukryta w butelce, bogactwo aromatów zapachowych i smakowych. Ponadto pierwsze piwo dolnej fermentacji, czeski lager o nazwie „Sąsiedzi” (nazwa z ukłonem do najbliższych sąsiadów). W ofercie również dobrze znane piwa „Zachodni Brzeg Kaczawy, Złota Szycha Chmielu, Gdzie Chmiele Zimują”. Browar Pod Gruszą to wyważony pomysł na warzenie piwa w regionie, w którym tradycje sięgają XIII wieku. Browar znajduje się we wsi Stara Kraśnica, tuż przy Gościńcu Pod Gruszą. Znajdziecie tu Państwo miejsce spokojnego wypoczynku, ale także poznacie ludzi odważnych i z przebojem realizujących swoje pasje. Browar to przykład dobrze wykorzystanych środków na podejmowanie działalności gospodarczej na terenach wiejskich ze środków LGD.

Wioska Barwnych Wątków to miejsce wyjątkowe, gdzie pośród Kaczawskich Wzgórz przeplatają się niezwykłe historie sięgające XII w. Uczestnicy Warsztatów do dziś w pamięci mają zapewne dwie kobiety Joannę „Jagę” Wojtko i Monikę Wizła – Kubiak prowadzące Ekomuzeum Tkactwa i Barwienia Naturalnego w miejscowości Chrośnica. Dwie Panie stworzyły miejsce tak wyjątkowe na mapie Wygasłych Wulkanów, że nie można przejechać koło niego obojętnie. Zgromadziły relikty: stare narzędzia związane z uprawą i obróbką lnu, naturalnym barwieniem, narzędzia rękodzielnicze powiązane z tkactwem, dokumenty, kroniki, fotografie opowiadające o historii wsi oraz regionu. Ekomuzeum przede wszystkim „żywa” przestrzeń twórcza i edukacyjna, w której można odkryć kolorowe wątki historii barwienia naturalnego. Warsztaty prowadzone są dla dzieci oraz dorosłych. Nasza grupa wspólnie przeprowadziła warsztat barwienia naturalnego, każdy wyjechał ze swoją autorską lnianą barwioną torbą. Odwiedzajcie Państwo to miejsce – głos Jagi oraz jej słodka Chałka na pewno Państwa zauroczy. Ciekawostką regionu jest autorski projekt Jagi jakim są Szafy z książkami. Ogólnodostępne szafy z książkami dla mieszkańców i turystów, można tu zostawić lub zabrać lekturę ze sobą wędrując po kaczawskich szlakach. Szafy znajdują się: w Siedlęcinie koło Wieży Książęcej, Chrośnicy, Zamku Grodziec, Rzeszówku, Świerzawie oraz Młynie Wielisław.

Czego nauczyliśmy się podczas warsztatów zielarskich? Przede wszystkim, że Polska to miejsce, gdzie ziół mamy pod dostatkiem, tylko czasami o nich zapominamy lub nie mamy świadomości, że możemy w sposób umiejętny wprowadzić je praktycznie do naszego życia. Dzięki tym skarbom natury mamy szansę być zdrowi, tylko w umiejętny i rozważny sposób należy je dawkować. Dzika róża, czarny bez, jeżówka purpurowa, czystek, pokrzywa, lipa, aronia, wiesiołek − to tylko namiastka tego, co oferuje nam natura. Wciąż musimy uczyć się jak korzystać z ziół, by wydobyć z nich jak najcenniejsze właściwości. Wiedzę należy ciągle utrwalać, gdyż nieustająco popełniamy podstawowe błędy, takie jak nieumiejętne rozpoznawanie ziół, dbanie o stanowisko zielarskie, fachowe przechowywanie i przetwarzanie ziół w maceratach, olejach, maściach, wywarach i suszu.

Świat ziół to nie bieganie z siatką na motyle po łące. To ogrom złożonej wiedzy, jeżeli pokrywa się ona z wiedzą naukową i praktyką – staje się wiarygodna i kompleksowa. Nasi przodkowie korzystali z tej ogromnej wiedzy często w sposób intuicyjny, my natomiast musimy tą zapomnianą wiedzę odkryć na nowo, troszcząc się tym samym o siebie, swoje rodziny i całe społeczeństwo. Klucz do sukcesu polega jednak na tym, żeby z darów natury korzystać mądrze. Wtedy dzieją się cuda.

A Kaczawska Sieć Współpracy to przykład, że „chcieć to znaczy móc”. Pozostają dla nas wiarygodnym wzorem innowacyjności i współpracy. Korzystajmy z ich wiedzy i doświadczenia.

Ciekawostka:
Polecam do przesłuchania dla Państwa cykl Podcastów „ALE WIOCHA!” Podcasty o ludziach z Gór Kaczawskich i okolic, którzy robią piękne rzeczy. Ludzi związanych z regionem. Zmieniających swój świat. Tworzących sztukę. Żyjących z dala od zgiełku.

Autor: Sylwia Wawrzyniak-Bodnar

Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej, w ramach Schematu II Pomocy Technicznej
„Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
Instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Fundacja ZIELONY WULKAN w Rzeszówku

Browar Pod Gruszą

Ekomuzeum Barwienia Naturalnego i Tkactwa w Chrośnicy