Podczas dojrzewania i zbioru występują znaczne straty nasion. Wielkość strat zależy od warunków pogodowych, odmiany, nasilenia chorób i szkodników oraz ustawienia maszyn do zbioru.
Artykuł opublikowano w Lubuskich Aktualnościach Rolniczych nr 06/2007
Zbiór rzepaku ozimego
W całokształcie technologii produkcji rzepaku, duży wpływ na wielkość plonu, ma prawidłowy termin zbioru nasion. Podczas dojrzewania i zbioru występują bowiem znaczne straty nasion, które powstają przez samoosypywanie bez udziału maszyn (nawet do 100 kg z ha) oraz przez kombajn (od 100 do 450 kg/ha). Wielkość tych strat zależy od warunków pogodowych, odmiany, nasilenia chorób i szkodników oraz ustawienia maszyn do zbioru. Rzepak można zbierać dwuetapowo w fazie dojrzałości technicznej nasion, bądź jednoetapowo w fazie dojrzałości pełnej nasion.
Zbiór dwuetapowy
Koszenie roślin na pokosy należy rozpocząć, gdy łan rzepaku zmienia barwę z ciemnozielonego na zielono żółtawy. Zginane wtedy łuszczyny w kształt litery U lub V powinny w miejscu zgięcia pękać i pokazywać zielone nasiona z brązowymi przebarwieniami. Zawartość wody w nasionach wynosi wówczas około 40%. Optymalny czas koszenia rzepaku na pokosy w okresie dojrzałości technicznej nasion jest krótki, trwa bowiem od 3 do 5 dni i bardzo zależy od przebiegu pogody. Ten sposób zbioru jest jednak rzadszy w produkcji, gdyż bardziej kłopotliwy organizacyjnie, ale wręcz niezbędny na plantacjach silnie zachwaszczonych.
Zbiór jednoetapowy
Jeśli przystępujemy do zbioru rzepaku bezpośrednio „z pnia”, nasiona muszą być w dojrzałości pełnej (czarne, z połyskiem), o zawartość wody poniżej 17%. Wyższa wilgotność pogarsza wszystkie parametry jakości nasion, powoduje samonagrzewanie i szybkie ich pleśnienie. Optymalny okres zbioru metodą jednoetapową trwa 4-5 dni. Opóźnianie terminu zbioru z różnych przyczyn na ogół pogodowych, powoduje wzrost strat z tytułu osypywania się nasion z dojrzałych już łuszczyn na pędzie głównym i górnych rozgałęzieniach. Szacuje się, że straty te wynoszą od 5 do 15% plonu.
Chcąc temu zapobiec można wykonać oprysk rzepaku stosując preparat Nu Film 96 EC-0,7 l/ha lub Spodnam 555 SC -1,2 l/ha. Zabieg należy wykonać w terminie, gdy większość łuszczyn ma kolor zielonkawo żółty, łuszczyny są elastyczne, zginane w kształt litery V lekko pękają nie wyrzucając nasion. Preparatów tych nie należy stosować, gdy plantacja jest zachwaszczona lub gdy rośliny są uszkodzone przez szkodniki, albo porażone przez choroby grzybowe.
Desykacja rzepaku
Trudność z trafnym określeniem terminu zbioru występuje zawsze, gdy rośliny nierówno zakwitają i dojrzewają. Przyczyną tego jest występująca na polach mozaikowatość gleb, odnawianie plantacji z powodu dużych opadów podczas dojrzewania, wystąpienie wtórnego zachwaszczenia, szczególnie w wylęgniętych łanach itp. W takich warunkach rolnicy na ogół decydują się na desykację plantacji rzepaku.
Termin zabiegu przypada na 8-10 dni przed zbiorem, gdy około 70% łuszczyn ma barwę żółtawą, nasiona są ciemnobrązowe, a na pędach głównych - dojrzałe.
Do desykacji zaleca się stosować takie preparaty, jak:
• Basta 150 SL i 200 SL 2,5 l/ha,
• Reglone 200 SL 2-3 l/ha,
• Reglone Turbo 200 SC 1,5-2 l/ha
Po zastosowaniu desykacji do zbioru rzepaku należy przystąpić po 8-10 dniach.
Zabiegiem równoznacznym z desykacją roślin, jest stosowanie na plantacjach rzepaku zachwaszczonych perzem, chwastami rumianowatymi czy przytulią czepną, preparatów z grupy glifosatów (np. Awans, Dominator, Rodeo, Roundup 360 SL) Zabieg ten należy wykonać w dojrzewającym łanie, gdy wilgotność nasion jest poniżej 30%, a chwasty są jeszcze zielone. Desykacja rzepaku jest na ogół opłacalna, gdy uzyskuje się plony nasion powyżej 3 ton/ha.
 |
Cecylia Chudy LODR Kalsk |