Zwierzęta użytkowe - kierunek chowu i hodowli na przykładzie polskich doświadczeń – wyjazd studyjny zrealizowany w dniach 28.06-01.07.2021 r. zgodnie z Planem Działania KSOW na lata 2014-2020 w zakresie SIR Plan Operacyjny na lata 2020-2021.

Głównym celem operacji było poznanie innowacyjnych kierunków działań prowadzonych przez Instytut Zootechniki PIB w Balicach wraz z należącymi do niego Zakładami Doświadczalnymi zlokalizowanymi kolejno w Kołudzie Wielkiej i Chorzelowie. Wizytacja w Ośrodku Hodowli Zarodowej w Przerzeczynie Zdroju i miejscowości Rzuchowa związanej z zapoznaniem się uczestników z mechanizmem i organizacją projektu „Paczka od rolnika”. Ponadto, celem operacji było poznanie zakresu działań prowadzonych przez przedstawione powyżej jednostki, dotyczące chowu i hodowli zwierząt użytkowych, w tym produkcji zwierzęcej i roślinnej, zdolnej do konkurowania na rynku europejskim opierającej się na najnowszych osiągnięciach nauki polskiej i światowej w przedmiotowej dziedzinie.

Pierwszego dnia gościliśmy w Fundacji Hodowców Polskiej Białej Gęsi. Prelekcji udzieliła dr Haliny Bielińskiej z Instytutu Zootechniki PIB Zakładu Doświadczalnego w Kołudzie Wielkiej. W ramach wizytacji uczestnicy zwiedzili zagrodę z hodowlą Białej Gęsi. Szczególnym zainteresowaniem uczestników były stosowane w Zakładzie metody hodowli i utrzymanie gęsi w stadkach selekcyjnych, które są na najwyższym poziomie piramidy hodowlanej. Gęśnik stadkowy wyposażony w system komputerowego sterowania wskaźnikami mikroklimatu, w automatyczne poidła oraz gniazda do indywidualnej kontroli nieśności. Zaprezentowano również warunki utrzymania gęsi w innych gęśnikach oraz stado gęsi owsianych na pastwisku. Przedmiotowy Instytut jest wyłącznym hodowcą Gęsi Białej Kołudzkiej i wyspecjalizowaną w tej dziedzinie placówką naukową. Wieloletnie badania naukowe, prace selekcyjne, prowadzone w ramach utworzonego w zakładzie Krajowego Ośrodka Badawczo-Hodowlanego Gęsi, pozwoliły na zdecydowaną poprawę genotypu i utrwalenie wartościowych cech użytkowych gęsi, która otrzymała nazwę handlową „Gęś Biała Kołudzka”. Gęś Biała Kołudzka została przez MRiRW uznana jako odrębna, rodzima rasa gęsi, powierzając Krajowej Radzie Drobiarstwa – Izbie Gospodarczej w Warszawie prowadzenie ksiąg hodowlanych dla jej dwóch rodów W-11 (nieśny) i W-33 (mięsny). Obecnie ok. 98% pogłowia gęsi w kraju wywodzi swój genotyp z Kołudy Wielkiej. Polska jest czołowym eksporterem gęsiny na świecie, głównie na rynek niemiecki.

Drugiego dnia odwiedziliśmy Instytut Zootechniki PIB w Balicach koło Krakowa. Wizyta do przedmiotowego Instytutu podyktowana była zapoznaniem się uczestników wyjazdu z innowacyjnymi kierunkami działań prowadzonych przez podmiot w ramach dedykowanych badań i prac rozwojowych, obejmujących hodowlę wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich, produkcję bezpiecznej żywności w warunkach przyjaznych dla zwierząt i środowiska przyrodniczego, a także wykorzystanie zwierząt gospodarskich dla celów biomedycznych. Uczestnicy zapoznali się z wiedzą prezentowaną przez naukowców i specjalistów przedmiotowego Instytutu oraz poznali od strony praktycznej kierunki działań w ramach zwiedzania obiektów hodowli zwierząt użytkowych w tym, owcy wrzosówki i królików popielniańskich białych w Aleksandrowicach.

Jako ciekawostkę zaprezentowana została prowadzona przez Instytut hodowla ślimaka dużego i małego szarego.

Trzeciego dnia wizytowaliśmy w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Zootechniki PIB w Chorzelowie. Uczestnicy wyjazdu studyjnego pod przewodnictwem specjalisty zostali zapoznani z prowadzonymi przez jednostkę pracami naukowo-badawczymi z zakresu szeroko rozumianej praktyki zootechnicznej w zakresie innowacji. Głównie z pracami związanymi z hodowlą królików i kóz. Ponadto zwiedzaliśmy obiekty hodowlane przedmiotowego Zakładu i zapoznaliśmy się z nowatorskimi rozwiązaniami w zakresie prowadzonych prac badawczych hodowli zwierząt użytkowych tj. konie, owce, ferma zwierząt futerkowych i bydło mleczne (Ferma krów mlecznych), Ośrodek Badawczo-Hodowlany Ras Rodzimych (Stacja Testowa Kur, Ferma zwierząt futerkowych, Ferma królików).

Po spotkaniu w Chorzelowie uczestnicy wyjazdu udali się do siedziby Stowarzyszenia Grupa ODROLNIKA w miejscowości Rzuchowa. Tam odbyła się prelekcja założyciela Stowarzyszenia oraz zapoznanie uczestników z mechanizmem i organizacją projektu „Paczki od rolnika” związaną z prowadzoną przez producentów sprzedażą bezpośrednią. W ramach projektu rolnicy realizują sprzedaż swoich własnych produktów pod marką „Od rolnika”. Stowarzyszenie GRUPA ODROLNIKA pełni funkcję koordynatora, zajmując się równocześnie rozwojem projektu i promocją idei sprzedaży bezpośredniej. Dzięki temu rolnicy uzyskują lepszą cenę za swoje produkty, natomiast konsumenci mają dostęp do świeżej i wysokiej jakości żywności. Sprzedaż bezpośrednia produktów od rolników zrzeszonych w ramach powyższego projektu, polega na skróceniu łańcucha dostaw bez udziału pośredników. Małe i średnie gospodarstwa dysponują sporym potencjałem w zakresie produkcji tradycyjnej, ekologicznej żywności, tj. produkowanej bez udziału środków chemicznych i modyfikacji genetycznych (GMO).

W powrotnej drodze do Kalska tj. czwartego dnia gościliśmy w Ośrodku Hodowli Zarodowej w Przerzeczynie Zdroju. W Ośrodku odbyła się prelekcja w ramach prowadzonej działalności z naciskiem na nowatorskie rozwiązania stosowane w produkcji roślinnej i zwierzęcej. W gospodarstwie w Gilowie znajduje się wybudowana nowoczesna dojarnia "karuzelowa” oraz nowa obora wolnostanowiskowa dla 400 krów mlecznych. Produkcja mleka opiewa na wartość ponad 4 mln litrów mleka rocznie. Stasińska obora została zaadoptowana na cele hodowli czystorasowego bydła mięsnego rasy Limousine, którego hodowlę rozpoczęto w 2013 r. Produkcja zwierzęca prowadzona jest w oparciu o hodowlę bydła mlecznego i mięsnego. Hodowla bydła prowadzona jest w następujących rasach:
- holsztyńsko - fryzyjska w odmianie czerwono-białej,
- polskiej czerwono-białej,
- polskiej czerwonej,
- Limousine.

Produkcja roślinna w Ośrodku Hodowli Zarodowej „Przerzeczyn Zdrój” Sp. z o. o. prowadzona jest na powierzchni 2 627 ha użytków rolnych, z czego 2 428 ha stanowią grunty orne, a 199 ha trwałe użytki zielone. Ze względu na występowanie dobrych gleb oraz sprzyjających warunków klimatycznych warunki do prowadzenia produkcji roślinnej są korzystne. Struktura zasiewów obejmuje rośliny pastewne oraz gatunki towarowe. Dla zapewnienia odpowiedniej ilości pasz objętościowych dla prowadzonej hodowli bydła uprawiane są lucerna, kukurydza na kiszonkę oraz trawy. Podstawowymi gatunkami towarowymi są przede wszystkim: pszenica ozima, rzepak ozimy, jęczmień jary oraz ozimy (obie formy dla przemysłu słodowniczego), kukurydza na ziarno, groch, kukurydza cukrowa. W związku z działaniami podejmowanymi na szczeblu krajowym, mającymi na celu zwiększenie produkcji krajowego białka roślinnego, od dwóch sezonów wprowadzany jest stopniowo do struktury zasiew soi - różne jej odmiany i technologie uprawy, celem wypracowania optymalnego dla naszych warunków sposobu jej produkcji.

W produkcji roślinnej wykorzystywane są najnowsze technologie uprawy, siewu, nawożenia i ochrony roślin. Na dużym areale stosowany jest z powodzeniem bezorkowy system uprawy. Bardzo dużą wagę OHZ przywiązuje do utrzymania korzystnych właściwości chemicznych, fizycznych oraz biologicznych użytkowanych gruntów rolnych. W związku z tym na dużym obszarze stosowane są nawozy naturalne oraz regularnie wykonywane są zabiegi wapnowania gleb. Nawożenie roślin oparte jest na systemie zmiennej aplikacji nawozów. Regularnie wykonywane są analizy glebowe i następnie tworzone mapy aplikacji nawozów w zależności od stanu zasobności gleb. OHZ wykorzystuje również sensory azotowe w celu optymalizacji nawożenia azotem. Zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji, ochrona roślin opiera się na wykorzystaniu metod hodowlanej, agrotechnicznej oraz chemicznej. Zabiegi chemiczne wykonywane są nowoczesnymi opryskiwaczami wyposażonymi w pomocniczy strumień powietrza. Przy wykonywaniu zabiegów chemicznej ochrony roślin dużą wagę przywiązuje się do ochrony owadów pożytecznych.

Celem wyjazdu było wskazanie nowych ścieżek rozwoju oraz możliwości zastosowania innowacyjnych rozwiązań, ułatwianie wymiany wiedzy i rezultatów działań pomiędzy uczestnikami dla rozwoju obszarów wiejskich.

Wyjazd studyjny miał na celu zachęcenie do działania i konfrontacji między uczestnikami jako potencjalnymi partnerami dla utworzenia grup operacyjnych EPI. Działanie "Współpraca" to nadal nowe narzędzie w programach operacyjnych na lata 2014-2020, które daje unikalną możliwość budowy szerokiego partnerstwa umożliwiającego efektywną współpracę rolników, hodowców, mieszkańców obszarów wiejskich z jednostkami naukowymi na rzecz innowacji. Wizyta w przedmiotowych województwach może być początkiem partnerstwa w ramach sieci, wymiany wzajemnej wiedzy oraz przeniesieniem dobrych praktyk i innowacji między województwami.

W świetle zrealizowanego wyjazdu studyjnego w zakresie Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich dziękujemy wszystkim przedstawicielom wizytowanych Instytutów i gospodarstw za otwartość i współpracę, uczestnikom za zaangażowanie i podzielenie się własnymi nowatorskimi rozwiązaniami wdrażanymi we własnych gospodarstwach. Serdecznie zapraszamy na kolejne realizacje organizowane w ramach SIR!

Operacja została przeprowadzona zgodnie z Planem Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Plan Operacyjny na lata 2020-2021.
Operacja została współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej
„Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020
- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.