„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.

W dniu 19 marca 2021 roku na terenie Gospodarstwa Rolnego Stanisława Tamborskiego zajmującego się hodowlą bydła mlecznego w Tucholi Żarskiej (gm. Lubsko) odbyły się warsztaty pn. „Innowacje w chowie i hodowli bydła w Polsce i na świecie – Warsztaty cięcia rogów, pielęgnacji i korekty racic””.

W wydarzeniu wzięli udział rolnicy zamieszkujący m.in. powiat żarski, zajmują się hodowlą bydła mlecznego i mięsnego. Plenerowe szkolenie w całości zostało przeprowadzone na terenie gospodarstwa, zarówno część wykładowa jak i praktyczna.

Warsztaty, prowadzone przez Panów lekarza weterynarii Rafała Rafalskiego oraz dr inż. Romana Frankowskiego (autorytet w dziedzinie chowu i hodowli bydła, profilaktyki i dobrostanu zwierząt), stanowiły odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie lubuskich rolników na usługi związane z korekcją racic i dekornizacją u bydła. Zwiększająca się liczba i wielkość stad w województwie, przy ograniczonym dostępie do lekarzy weterynarii zajmujących się zwierzętami gospodarskimi, wymusza na hodowcach nabycie umiejętności w powyżej wspomnianym zakresie.

Podczas wykładu pt. „Negatywny wpływ chorób racic na ogólny stan zdrowia i płodność zwierząt”, uczestnicy dowiedzieli się, że brak kontroli racic może doprowadzić do spadku produkcji, zaburzeń w rozrodzie, a co za tym idzie do wybrakowania danej sztuki ze stada. Jak wskazał Pan Roman Frankowski, na jakość racic mają wpływ zarówno czynniki genetyczne i poza genetyczne. Do czynników genetycznych należą cechy indywidualne krowy oraz dobór odpowiednich buhajów. Kupując nasienie lub korzystając z usługi inseminacji należy interesować się jakimi buhajkami kryjemy nasze sztuki. Katalogi buhajów precyzyjnie określają wycenę ojców. Do czynników poza genetycznych należy zaliczyć żywienie oraz utrzymanie naszych zwierząt. Żywienie jest czynnikiem kluczowym, który w bardzo dużym stopniu będzie wpływać na jakość racic. Źle zbilansowana dawka pod względem energetyczno-białkowo-mineralno-witaminowym będzie skutkowała złą jakością racicy. Jeżeli do tego dołożymy złe warunki środowiskowe utrzymania zwierząt, które przez cały czas przebywają na miękkim, wilgotnym, czasami błotnistym podłożu to problem jest gotowy. Racice są miękkie, słabe, często dochodzi do urazów mechanicznych, a co za tym idzie do kulawizn, których ostatnim etapem jest wybrakowanie do rzeźni. W dobrze prowadzonym stadzie krów mlecznych korekcja racic powinna być wykonywana dwa razy do roku. W stadach mięsnych korekcja uzależniona jest od rasy i wykonywana w zależności od potrzeby. Inaczej wygląda sprawa jeśli chodzi o buhaje kryjące w stadach – tutaj na około dwa miesiące przed kryciem należ dokonać przeglądu racic danego buhaja.

Drugim tematem poruszonym podczas warsztatów była „Dekornizacja - bezpieczeństwo zwierząt i hodowcy”. Bardzo ważną kwestią, w szczególności w stadach utrzymywanych w systemie wolnostanowiskowym, jest usuwanie rogów. Bydło posiadające rogi stanowi niebezpieczeństwo dla obsługi, a także innych zwierząt. Przy dużej agresji może dochodzić do okaleczeń, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci zwierząt. Należy przyjąć zasadę albo wszystkie rogate albo wszystkie bez rożne. Dekornizacja, czyli usuwanie rogów, może być wykonana na dwa sposoby: metodą krwawą lub bez krwawą. Metodę bezkrwawą możemy zastosować we wczesnej fazie rozwoju cielęcia (miedzy 2 a 4 tygodniem życia). Polega ona na usunięciu zawiązki rogów przy pomocy związków chemicznych. Zawiązki możemy usunąć również przy pomocy wypalarek elektrycznych lub gazowych. Optymalnym terminem jest moment, gdy zawiązki mają około 0,5 cm, max do 1,5 cm długości. U sztuk starszych możemy usunąć rogi obcinając je przy pomocy maszyny do cięcia, linki, lub piłki ręcznej. Zabieg ten najlepiej wykonać na stadzie żeńskim po pierwszym wycieleniu. Wówczas mamy gwarancję że w okresie użytkowania krów nie będzie trzeba ponownie wykonywać tej czynności. Aby obciąć rogi należy znieczulić zwierzę w okolicy rogów po obu stronach, unieruchomić zwierzę, tak aby nie było w stanie wyrządzić krzywy sobie, oraz osobie wykonującej zabieg. Najlepiej obciąć rogi w taki sposób, aby pozostawiona część pozwalała na założenie linki. Po dekornizacji należy zatamować krwawienie zdezynfekować miejsce po cięciu i założyć opatrunek.

W części praktycznej warsztatów uczestnicy mogli samodzielnie wykonać ww. zabiegi pod nadzorem i opieką fachowców i lekarza weterynarii. Rolnicy mieli bardzo dużo szczegółowych pytań związanych z korekcją racic i dekornizacją, na które otrzymali praktyczne odpowiedzi. Ponadto mogli podzielić się rożnymi spostrzeżeniami i uwagami zaobserwowanymi u siebie w gospodarstwie. W czasie warsztatów rolnicy mogli wykonać zabieg obcięcia rogów przy pomocy piłki brzeszczotowej (narzędzie które posiadają w gospodarstwie) lub specjalistycznej linki a następnie przy pomocy wypalarki elektrycznej zatamować krew i zdezynfekować miejsce po obcięciu rogów. Uczestnicy byli zaskoczeni, że przy pomocy prostych narzędzi mogli bezpiecznie i fachowo wykonać ten zabieg.

Przy zabiegu korekcji racic uczestnicy mogli zobaczyć jak założyć nowoczesny opatrunek na uszkodzony palec – przyklejona została deseczka zabezpieczona bandażem specjalną masą. Z takim opatrunkiem zwierzę może normlanie funkcjonować przez kilka tygodni. W tym czasie następuje regeneracja racicy.

Operacja opracowana przez Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kalsku
zgodnie z Planem Działania KSOW na lata 2014-2020 Plan Operacyjny na lata 2020-2021
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej
„Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
Instytucja Zarządzająca PROW na lata 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi